ตลอดสองสัปดาห์ที่ผ่านมา บริษัท Big Tech จากชาติตะวันตกดำเนินการคว่ำบาตรรัฐบาลเครมลินของรัสเซียอย่างหนักหน่วง บริษัทชั้นนำไม่ว่าจะเป็นแอปเปิล, ไมโครซอฟท์, ดิสนีย์, อีเอ, อาดิดาส ไปจนถึงผู้ให้บริการด้านการเงินอย่างวีซ่าและมาสเตอร์การ์ด เป็นต้น
หากนับเฉพาะประเด็นของแอปพลิเคชัน ข้อมูลของ Sensor Tower บริษัทวิจัยข้อมูลด้านดิจิทัลและแอปพลิเคชัน เปิดเผยว่า เวลานี้แอปพลิเคชันบนแอปสโตร์ในประเทศรัสเซีย หายไปจากสโตร์ราว 7 พันแอปพลิเคชัน นับตั้งแต่ช่วงที่รัสเซียเข้าไปรุกรานอธิปไตยประเทศยูเครน
รายงานของ Sensor Tower บอกอีกด้วยว่า การดาวน์โหลดแอปพลิเคชันในรัสเซียในเวลานี้อยู่ที่ประมาณ 218 ล้านครั้ง คิดเป็นเพียง 3 เปอร์เซ็นต์ของการติดตั้งแอปพลิเคชันทั้งหมดของโลกที่มีมากกว่า 6.6 พันล้านครั้ง
ถ้าหากหยิบรายงานของ similarweb ซึ่งเป็นเว็บไซต์ที่รวบรวมข้อมูลการดาวน์โหลดแอปพลิเคชันยอดนิยม เข้ามาประกอบข้อมูลของ Sensor Tower ทั้งแพลตฟอร์มแอปสโตร์และกูเกิล เพลย์ พบว่า บรรดาแอปพลิเคชันยอดนิยมบนแอปสโตร์ ส่วนใหญ่เป็นแอปพลิเคชันจำพวก VPN
การเติบโตของแอปพลิเคชัน VPN เป็นเรื่องที่เข้าใจได้ไม่ยาก เพราะผู้ใช้งานสมาร์ทโฟนในประเทศรัสเซีย ต่างต้องการที่จะใช้งานแอปพลิเคชันที่ “พวกเขาเคยใช้งานได้ตามปกติ” ถ้าหากเราดูจากตัวเลขการเปลี่ยนแปลงก็จะพบว่า ยอดความนิยมของแอปพลิเคชัน VPN กระโดดขึ้นสูงจากช่วงก่อนเกิดเหตุการณ์รุกรานยูเครนเป็นอย่างมาก
นอกเหนือจากแอปพลิเคชันประเภท VPN แอปพลิเคชันที่มีจุดขายในแง่ของความเป็นส่วนตัวและความมั่นคงด้านข้อมูลต่างได้รับความนิยมอย่างมากในรัสเซีย ดังจะเห็นได้จากความนิยมของแอปพลิเคชัน 1.1.1.1: Faster Internet
ขณะที่ แพลตฟอร์มกูเกิล เพลย์ แอปพลิเคชันยอดนิยมยังคงเป็นแอปพลิเคชันประเภทโซเชียลมีเดีย และบรรดาสารพัดบริการที่พัฒนาโดยกูเกิล
จุดที่เหมือนกันของทั้งแพลตฟอร์มแอปสโตร์และกูเกิล เพลย์สโตร์ ก็คือ แอปของบริษัท Big Tech ยังคงอยู่ในชาร์ตแอปพลิเคชันยอดนิยมในรัสเซีย ไม่ว่าจะเป็นแอปพลิเคชันจากไมโครซอฟท์ หรือกูเกิล
พร้อมกันนี้ แอปพลิเคชันโซเชียลมีเดีย ทั้งอินสตาแกรมและติ๊กต๊อก ต่างก็ยังปรากฏตัวอยู่บนสโตร์ออนไลน์ของทั้งสองแพลตฟอร์ม แม้ว่าจะถูกจำกัดเนื้อหาอย่างหนักก็ตาม
เป็นที่เข้าใจว่า ชาวรัสเซีย ผู้ได้รับผลกระทบจากการกระทำของรัฐบาล ก็คงใช้ช่องทางของ VPN เพื่อเข้าใช้งานแอปพลิเคชันยอดนิยมที่ตัวเองเคยใช้ก่อนหน้าที่จะเกิดเหตุการณ์รุกรานประเทศยูเครน เลยเป็นเหตุให้แอปพลิเคชันจำพวก VPN ได้รับความนิยมติดอันดับท็อป
อีกทั้งในเหตุการณ์เมื่อวันจันทร์ที่ 14 มีนาคมที่ผ่านมา แพลตฟอร์มอินสตาแกรมได้ถูกปิดกั้นการเข้าถึงในรัสเซีย ส่งผลให้ผู้ใช้งานไอจีในรัสเซียที่มีจำนวนกว่า 80 ล้านคนได้รับผลกระทบ นั่นจึงยิ่งปลุกเร้าให้ชาวรัสเซียยิ่งเข้าหาการใช้งาน VPN มากขึ้น
โซเชียลมีเดียอื่นๆ แม้จะยังไม่ถูกปิดกั้น 100 เปอร์เซ็นต์ แต่ก็อยู่ในสภาวะจำกัดการเข้าถึง ในรายของติ๊กต๊อก ที่มีความกังวลต่อสถานการณ์ในรัสเซียเป็นอย่างมาก โดยเฉพาะการที่รัฐบาลเครมลินผ่านกฎหมายข่าวปลอมในประเด็นการพูดถึงปฏิบัติการพิเศษทางการทหาร
ประเด็นข้างต้น รัฐบาลรัสเซียมีอำนาจในการพิจารณาอย่างกว้างขวางว่า ข่าวใดเป็นข่าวจริง และข่าวใดเป็นข่าวปลอม ซึ่งผู้กระทำความผิดในมุมมองของรัฐบาลสามารถมีโทษจำคุกนานถึง 15 ปี
ส่วนนี้ จึงเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้ติ๊กต๊อกต้องยุติการให้บริการฟีเจอร์ไลฟ์สตรีม, การอัปคลิปใหม่ๆ และบล็อกเนื้อหาที่มาจากภาษาต่างประเทศทั้งหมด เพื่อเป็นการปกป้องผู้ใช้งานชาวรัสเซียเองและพนักงานติ๊กต๊อกที่ประจำการอยู่ในดินแดนรัสเซีย
สำหรับติ๊กต๊อกอยู่ในอันดับ 18 ของแอปสโตร์ และอันดับที่ 12 ในกูเกิล เพลย์สโตร์ ของรัสเซีย (ข้อมูลวันที่ 18 มีนาคม 2022)
อันที่จริง ไม่ได้มีแค่รัสเซียเท่านั้น ประเทศที่มีลักษณะคล้ายกับที่เล่ามาข้างต้น นั่นก็คือ ประเทศเบลารุส เพราะด้วยจุดยืนทางการเมืองที่เบลารุสยืนอยู่ข้างรัสเซีย จึงทำให้แพลตฟอร์มแอปสโตร์และกูเกิล เพลย์สโตร์ ในประเทศเบลารุส ถูกคว่ำบาตรตามไปด้วย
ทั้งนี้ แอปพลิเคชันยอดนิยมของเบลารุสก็เหมือนกับประเทศรัสเซีย โดยแอปยอดนิยมก็ยังคงเป็นแอปประเภท VPN บนแอปสโตร์
ในส่วนแอปพลิเคชันที่ถูกลบไปในแพลตฟอร์มแอปสโตร์ในประเทศเบลารุส ถูกลบไปประมาณ 6 พันแอปพลิเคชัน ใกล้เคียงกับประเทศรัสเซีย เลยทีเดียว
การลบแอปพลิเคชันที่เคยให้บริการในรัสเซียล้วนเป็นผลสืบเนื่องจากการที่รัสเซียเข้าไปรุกรานยูเครน จึงทำให้บริษัทต่างๆ ที่มีแอปพลิเคชันในรัสเซียต้องระงับการทำธุรกิจในรัสเซีย ตามแนวทางและนโยบายของประเทศ
ยกตัวอย่างเมื่อสองสัปดาห์ที่แล้ว สมาคมมวยปล้ำดับเบิลยู ดับเบิลยู อี (WWE) เพิ่งยุติการแพร่ภาพรายการต่างๆ ของสมาคมไม่ว่าจะเป็น RAW, Smack Down! และ Pay-Per-View ต่างๆ รวมถึงรายการใหญ่ที่สุดของโลกมวยปล้ำอย่าง WrestleMania 38 ที่ดำเนินผ่านแอปพลิเคชัน WWE Network
ควรต้องระบุด้วยว่า แพลตฟอร์มแอปสโตร์และกูเกิล เพลย์สโตร์ มีนโยบายการลบแอปพลิเคชันที่เก่าและล้าสมัยอยู่เสมอเป็นประจำอยู่แล้ว เพียงแต่ว่า ตัวเลขการลบแอปพลิเคชันในสโตร์ของรัสเซีย พุ่งสูงขึ้นในช่วงเดือนมีนาคม 2022 เป็นต้นมา หรือก็คือนับตั้งแต่การเข้าไปรุกรานอธิปไตยยูเครนนั่นเอง
อ้างอิง: SensorTower, Similarweb, ESPN, The Guardian, QZ
