แต่เดิมญี่ปุ่น คิดว่ากล้วยไม้สายพันธุ์ Spiranthes ในประเทศนั้น มีเพียงชนิดเดียว แต่ปรากฏว่า ยังมีอีกสายพันธุ์หนึ่ง ที่เกือบจะเป็นคู่แฝดกันได้
ญี่ปุ่นเพิ่งประกาศการค้นพบกล้วยไม้สายพันธุ์ใหม่ ทั้งที่มีอยู่ในประเทศมาเนิ่นนานแล้ว และพบเห็นได้ทั่วไป แต่ไม่เคยใครสังเกตเห็นอย่างจริงจังมาก่อน เนื่องจากมันมีความคล้ายคลึงกับกล้วยไม้อีกสายพันธุ์หนึ่ง ที่มีการค้นพบไปก่อนหน้านั้นหลายร้อยปี
กล้วยไม้พันธุ์ใหม่นี้คือ Spiranthes hachijoensis มีกลีบดอกสีชมพูอมม่วงไล่เฉดอ่อนแก่ ลักษณะเด่นของมันคือพื้นผิวของดอกและใบดูคล้ายงานประติมากรรมที่ทำด้วยวัสดุประเภทแก้ว เป็นกล้วยไม้ที่พบเห็นได้ทั่วไปตามสวนในบ้านและสวนสาธารณะ แต่กลับไม่มีการตั้งชื่อให้อย่างเป็นทางการมาก่อน เนื่องจากผู้คนส่วนใหญ่คิดว่ามันเป็นกล้วยไม้อีกชนิดหนึ่งในวงศ์ Spiranthes ที่เชื่อกันว่ามีอยู่เพียงชนิดเดียวในประเทศญี่ปุ่น
Spiranthes australis หรือ ‘ปอยผมนารี’ (Lady’s tresses) คือกล้วยไม้ดังกล่าวและเป็นสายพันธุ์ที่คนญี่ปุ่นคุ้นเคยมากที่สุด มีการบันทึกข้อมูลมานานหลายศตวรรษ ทั้งยังเคยปรากฏชื่อในบทกวีโบราณ ซึ่งสืบย้อนไปได้ถึง ค.ศ. 759
ศาสตราจารย์เคนจิ ซูเอะทสึกุ แห่งมหาวิทยาลัยโตเกียว เป็นผู้สังเกตเห็นความแตกต่างระหว่างกล้วยไม้ 2 ชนิดนี้ เมื่อสิบกว่าปีก่อน โดยพบว่า ก้านของกล้วยไม้ชนิดใหม่มีลักษณะเรียบเนียน ไม่เหมือนกับกล้วยไม้ปอยผมนารี ที่มีขนอ่อนปกคลุม
ศาสตราจารย์ ซูเอะทสึกุ และเพื่อนร่วมงานจากมหาวิทยาลัยโทโอคุ และสถาบันวิจัยพันธุ์ไม้แห่งไต้หวัน ได้ร่วมมือกับศึกษาวิจัยกล้วยไม้ชนิดใหม่นี้ รวมถึงเก็บตัวอย่างเพื่อนำมาวิเคราะห์จากหลายพื้นที่ ทั้งประเทศญี่ปุ่น ไต้หวัน และลาว เป็นระยะเวลานานกว่าทศวรรษ
ผลที่ได้จากการวิเคราะห์ดีเอ็นเอ การเฝ้าสังเกต วิเคราะห์ตามหลักสัณฐานวิทยาและการขยายพันธุ์ ทำให้พวกเขาพบว่า Spiranthes hachijoensis เป็น ‘สปีชีส์ซ่อนเร้น’ ซึ่งหมายถึงสิ่งมีชีวิตที่รูปร่างหน้าตาคล้ายสิ่งมีชีวิตอีกสายพันธุ์หนึ่ง แต่โครงสร้างทางพันธุกรรมนั้นแตกต่างกัน
กล้วยไม้ทั้งสองพันธุ์ มีความคล้ายคลึงกันมาก อีกทั้งยังงอกงามในบริเวณใกล้เคียงกัน เพียงแต่สายพันธุ์ใหม่นั้น จะออกดอกก่อนสายพันธุ์แรกราว 1 เดือน จึงเป็นเหตุผลที่ไม่มีใครเคยสังเกตมาก่อนว่าพวกมันเป็นกล้วยไม้ต่างชนิดกัน
ศาสตราจารย์ซูเอะทสึกุ ให้ความเห็นว่า การค้นพบกล้วยไม้สายพันธุ์ใหม่ในญี่ปุ่น ถือว่าเป็นกรณีหายาก เนื่องจากมีการบันทึกข้อมูลของพืชพันธุ์ต่าง ๆ ในญี่ปุ่นอย่างกว้างขวาง และครอบคลุมอยู่แล้ว และเขาหวังว่าการค้นพบครั้งใหม่นี้ จะช่วยกระตุ้นความสนใจของคนทั่วไปที่มีต่อสายพันธุ์ดอกไม้ต่าง ๆ ให้มากขึ้น
แหล่งข่าว : theguardian.com
เครดิตภาพ : Kobe University / Masayuki Ishibashi, Kenji Suetsugu
