กระทรวงสาธารณสุขตั้งคณะกรรมการภาวะฉุกเฉิน ฝีดาษลิง “สาธิต” ยืนยันยังไม่มีการระบาดในไทย แต่ไม่ประมาทเตรียมรับมือไว้ก่อน ผู้เชี่ยวชาญถกนิยามโรคฝีดาษลิงยึด 3 เกณฑ์ พร้อมประเมินสถานการณ์ภาพรวม กำชับทุก รพ.เฝ้าระวัง ด่านควบคุมโรคระหว่างประเทศคัดกรองเข้ม ย้ำคนไทย ไปประเทศเสี่ยงเข้มดูแลตัวเอง เผยพบติดเชื้อจาก การร่วมงานเทศกาลและการมีเพศสัมพันธ์ กรมวิทย์ เตรียมพร้อมวินิจฉัยโรคและให้การรับรองคุณภาพวัคซีนฝีดาษ ส่วนสถานการณ์โควิด-19 ในไทย เตรียม ปรับลดระดับสวมหน้ากากในพื้นที่ที่มีความพร้อม รองรับสู่การเป็นโรคประจำถิ่นกลางเดือน มิ.ย.
ที่ทำเนียบรัฐบาล เมื่อเวลา 09.20 น. วันที่ 24 พ.ค. นายสาธิต ปิตุเตชะ รมช.สาธารณสุข ให้สัมภาษณ์ก่อนการประชุม ครม. ถึงโรคฝีดาษลิงที่กำลังระบาดในต่างประเทศว่า ขอให้ประชาชนติดตามสถานการณ์และข้อมูลจากกระทรวงสาธารณสุขโดยไม่ตื่นตระหนก ขณะนี้ได้จัดตั้งคณะกรรมการพนักงานปฏิบัติงานในภาวะฉุกเฉินเกี่ยวกับโรคฝีดาษลิงระดับกรม มี นพ.จักรรัฐ พิทยาวงค์อานนท์ ผอ.กองระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค เป็นประธาน มีรองอธิบดีกรมควบคุมโรคเป็นที่ปรึกษา คณะกรรมการชุดนี้จะติดตามสถานการณ์การระบาดของโรคทั้งต่างประเทศและในประเทศ คัดกรองบุคคลที่มาจาก 17 ประเทศเสี่ยงโดยด่านคัดกรองของกรมควบคุมโรคที่สนามบิน ได้กำชับสาธารณสุขจังหวัดทั่วประเทศให้ไปทำความเข้าใจ ติดตามข้อมูลจากคลินิกโรคผิวหนัง คลินิกกามโรคในประเทศว่าพบโรคนี้เข้ามาบ้างแล้วหรือไม่ ยืนยันว่าสถานการณ์ในประเทศยังไม่มีอะไรน่าตื่นตกใจและยังไม่พบการระบาดของโรคในไทยขอให้ประชาชนติดตามข้อมูลของกรมควบคุมโรค ส่วนการฉีดวัคซีนของประชาชนที่เกี่ยวกับโรคฝีดาษ ที่จริงเป็นการปลูกฝีที่มีขึ้นในช่วงปี 23 ผู้ที่เกิดหลังจากปี 23 จะไม่ได้รับการปลูกฝีประเภทนี้ การปลูกฝีไม่ได้ช่วยป้องกันโรค แต่ช่วยป้องกันอาการรุนแรงของโรคได้ 80%
ด้าน นพ.จักรรัฐเปิดเผยว่า จะหารือกับผู้เชี่ยวชาญต่างๆเกี่ยวกับการปรับนิยามโรคฝีดาษลิงว่า จะเป็นโรคติดต่ออันตรายหรือไม่ เบื้องต้นต้องมีเกณฑ์ 3 ข้อ คล้ายกับโควิด-19 คือ 1.เกณฑ์ทางคลินิกว่ามีอาการอะไรบ้างที่เข้าข่ายเป็นโรคฝีดาษลิงที่ชัดๆคือมีตุ่ม 2.เกณฑ์ทางห้องปฏิบัติการ ว่าจะต้องใช้แล็บแบบไหน ระดับใด 3.เกณฑ์ทางระบาดวิทยา จะต้องมีประวัติสัมผัส ประวัติเสี่ยงว่าจะเป็นอย่างไร ต้องให้ผู้เชี่ยวชาญมีการหารือกันก่อน เพราะไทยไม่เคยมีโรคฝีดาษลิงมาก่อน ผู้เชี่ยวชาญจะประเมินว่าเข้าได้ตามเกณฑ์หรือยัง จากนั้นจะให้คำแนะนำต่อกรรมการวิชาการ เสนอต่อ รมว.สาธารณสุขทราบต่อไป
เมื่อถามถึงการพิจารณาการฉีดวัคซีน นพ.จักรรัฐ กล่าวว่า ตอนนี้ยังต้องประเมินสถานการณ์ภาพรวมอีกครั้ง เพราะยังมีผู้ติดเชื้อหลักร้อยคน ต้องคาดการณ์ก่อนว่าสถานการณ์จะรุนแรงขึ้นหรือไม่ การปลูกฝีไม่ใช่ว่าจะทำได้ทันที ต้องเตรียมหลายเรื่องทั้งวัคซีนที่จะมาปลูก วางแผนจัดหาวัคซีนว่ามีที่ไหนขายราคาเท่าไหร่ ไทยจะฉีดใครได้บ้างและฉีดใครก่อน เพราะไม่ใช่ว่าฉีดได้ทุกคนเนื่องจากมีผลข้างเคียงค่อนข้างมาก หากต้องปลูกฝีจะพิจารณาจากคนที่อาจจะมีการสัมผัสใกล้ชิดกับผู้ติดเชื้อ เช่น บุคลากรการแพทย์ ส่วนประชาชนทั่วไปยังต้องประเมินว่าเป็นกลุ่มไหน ต้องดูข้อมูลทางระบาดเพิ่มเติม ตอนนี้จึงดูที่กลุ่มเดินทางไปประเทศที่มีการติดเชื้อ แต่ยังประเมินไม่ได้ว่าเป็นอย่างไร จนกว่าจะได้ข้อมูลมากกว่านี้ ว่าที่แอฟริกา ยุโรป การระบาดไปถึงไหน เพราะตอนนี้มีผู้ติดเชื้อหลักร้อย เบื้องต้นประเทศที่พบผู้ติดเชื้อ พบติดจากการร่วมงานเทศกาล การมีเพศสัมพันธ์ ประเทศยุโรปมีการวางมาตรการที่ค่อนข้างดี เช่น เบลเยียมกักตัว 21 วัน อาจจะทำให้การระบาดไม่ข้ามทวีปก็ได้ หากไม่ได้ใกล้ชิดจริงๆและคนที่ติดเชื้ออายุก็ไม่เกิน 60 ปี
เมื่อถามว่ากรณีติดเชื้อแต่ยังไม่แสดงอาการจะแพร่เชื้อสู่คนอื่นได้หรือไม่ นพ.จักรรัฐกล่าวว่า ระยะแพร่เชื้อส่วนใหญ่จะมีไข้ มีตุ่ม ส่วนเรื่องการกักตัวอย่างไรหรือไม่ หลักการคือกักเท่าจำนวนวันฟักตัวที่นานที่สุด โรคฝีดาษลิงมีระยะฟักตัว 5-21 วัน แต่ส่วนใหญ่จะกักตัวประมาณ 2 สัปดาห์ เรื่องนี้ผู้เชี่ยวชาญจะหารือกัน ประเทศที่เราเฝ้าระวังตอนนี้ยังมี 3 ประเทศหลัก ที่มีการระบาดในประเทศ คือ อังกฤษ สเปน โปรตุเกส อีก 17 ประเทศเป็นประเทศที่มีรายงานผู้ติดเชื้อ เกณฑ์กักตัวเบื้องต้น คือมาจากประเทศเสี่ยง มีประวัติสัมผัสใกล้ชิดผู้ติดเชื้อ หากเจอคนมีความเสี่ยงจะขอเก็บตัวอย่างส่งตรวจใน 24 ชั่วโมง ใช้เวลา 24-48 ชั่วโมง จึงทราบผล หากเป็นลบก็ใช้ชีวิตได้ปกติ ขณะนี้ไทยยังไม่มีรายงานการส่งตรวจเชื้อในผู้เดินทาง แต่สั่งการให้ทุกจังหวัดทั่วประเทศเพิ่มการเฝ้าระวังมากขึ้น โดยเฉพาะคนที่มาคลินิกผิวหนัง จังหวัดท่องเที่ยวอาจต้องมีการให้ความรู้บุคลากรการแพทย์และประชาชน องค์การอนามัยโลกตอนนี้ยังไม่ได้ประกาศยกระดับโรค มีเพียงการประชุมสัปดาห์ที่ผ่านมาว่า มีการระบาดผิดปกติในยุโรป ต้องติดตามใกล้ชิด แต่คาดว่าจะมีการประชุมอีกเร็วๆนี้และพิจารณาตามสถานการณ์ที่เปลี่ยนไป
นพ.ศุภกิจ ศิริลักษณ์ อธิบดีกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กล่าวว่า กรมได้เตรียมความพร้อมทั้งการตรวจวินิจฉัยโรคเพื่อเฝ้าระวังโรคติดต่อในคน การตรวจวิเคราะห์คุณภาพวัคซีนฝีดาษ เพื่อให้การรับรองคุณภาพวัคซีนที่จะนำมาใช้ในการป้องกันโรค จึงมั่นใจได้ว่าหากมีการนำเข้าวัคซีนอย่างเร่งด่วนจะดำเนินการได้ทันท่วงที วัคซีนป้องกันโรคไข้ทรพิษหรือฝีดาษคน ป้องกันโรคฝีดาษลิงได้ถึงร้อยละ 85 โรคฝีดาษคนถูกกำจัดไปตั้งแต่ พ.ศ.2523 กว่า 40 ปีแล้วที่ไม่มีการฉีดวัคซีนชนิดนี้ แต่วัคซีนยังมีการผลิตขึ้นเพื่อป้องกันการใช้เป็นอาวุธชีวภาพและป้องกันโรคฝีดาษลิง สหรัฐอเมริกามีวัคซีนป้องกันโรคฝีดาษคนรวม 2 ผลิตภัณฑ์ ที่ได้รับการอนุมัติจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาสหรัฐ อเมริกา หรือ FDA ส่วนโรคฝีดาษลิงขณะนี้ยัง ไม่มีการรักษาเฉพาะ ศูนย์ควบคุมโรคติดต่อสหรัฐ อเมริกาแนะนำให้ควบคุมโรคโดยใช้ยารักษาโรคไข้ทรพิษ ได้แก่ Tecovirimat (ST-246), Cidofovir และ brincidofovir รวมถึงการให้แอนติบอดีเสริมภูมิต้านทานสำเร็จรูปชื่อ Vaccinia Immune Globulin (VIG) รักษาผู้มีอาการไม่พึงประสงค์หลังการฉีดวัคซีนไข้ทรพิษหรือผู้ป่วยโรคฝีดาษลิงรุนแรง ยาดังกล่าวยังอยู่ในกระบวนการติดตามประเมินประสิทธิภาพ
ขณะที่นายอนันต์ จงแก้ววัฒนา ผอ.กลุ่มวิจัยนวัตกรรมสุขภาพสัตว์และการจัดการ ศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติหรือไบโอเทค นักไวรัสวิทยา โพสต์เฟซบุ๊กว่าเกี่ยวกับเรื่อง ฝีดาษลิง ความโดยสรุปว่า โรคนี้มีระยะฟักตัว 21 วัน ทำให้คนที่รับเชื้อมีเวลามากพอที่ร่างกายสามารถสร้างภูมิคุ้มกันขึ้นมาได้ทันก่อนที่ไวรัสจะเริ่มเพิ่มจำนวนในร่างกายและวัคซีนสามารถฉีดให้กับผู้มีความเสี่ยงสัมผัสเชื้อมา CDC แนะนำว่าสามารถให้วัคซีนหลังสัมผัสเชื้อได้นานถึง 4 วัน เพราะแอนติบอดีจากวัคซีนขึ้นทันก่อนที่ไวรัสจะเริ่มแบ่งตัวเป็นจำนวนมาก แต่ถ้าให้วัคซีนหลังจากสัมผัสเชื้อไป 4-14 วัน ภูมิอาจจะขึ้นไม่เต็มที่มีโอกาสที่จะป่วย แต่เชื่อว่าอาการของโรคจะน้อยลง ดีที่สุดคือเสี่ยงปุ๊บฉีดวัคซีนปั๊บ ถ้ามีการติดเชื้อระยะที่สองจะเป็นระยะแสดงอาการที่ชัดคือ ไข้ขึ้นสูง ปวดศีรษะ หนาวสั่น เจ็บคอ ปวดเมื่อยร่างกาย ต่อมน้ำเหลืองโต ระยะนี้กินเวลา 1-4 วัน ต่อไปเป็นระยะที่แพร่เชื้อคือระยะที่ร่างกายจะมีผื่น ตุ่มใสขึ้นตามร่างกาย กินเวลา2-4 สัปดาห์ หลังจากนั้นอาการต่างๆจะหายไป รวมถึงตุ่มใสบนผิว หนังจะแห้งเป็นแผลตกสะเก็ด รวมเวลาสำหรับผู้ติดเชื้อที่จำเป็นต้องกักตัวคือ 21 + 4 + 28 วัน คือ 53 วัน หรือเกือบ 2 เดือน
นายวราวุธ ศิลปอาชา รมว.ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม กล่าวถึงมาตรการรับมือโรคฝีดาษลิงของกระทรวงว่า ได้กำชับเจ้าหน้าที่กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ให้ทำหมันลิงอย่างต่อเนื่อง ตรวจสอบสุขภาพของลิงไปพร้อมกัน ให้ทุกพื้นที่ในประเทศไทยที่มีลิงอยู่จำนวนมากตรวจสอบอย่างเคร่งครัด รวมถึงตามด่านชายแดนที่อาจจะนำสัตว์ป่าข้ามแดนเข้ามาตามสนธิสัญญาไซเตส จึงขอให้ตรวจสอบอย่างเข้มงวด ฝากถึงประชาชนหากจะกระทำความผิดนำสัตว์เข้าประเทศอย่างผิดกฎหมาย ขอให้หยุดการกระทำ เพราะท่านกำลังจะก่อให้เกิดโรคระบาดที่เป็นอันตรายอย่างยิ่ง ได้กำชับให้ทุกหน่วยงานของกระทรวงเฝ้าระวังเข้มงวดและตรวจตราในจุดต่างๆที่เป็นสถานที่ท่องเที่ยว เช่น จ.ลพบุรี เขาสามมุข จ.ชลบุรี เขาวัง จ.เพชรบุรี แต่เท่าที่ตรวจสอบล่าสุดยังไม่พบโรคฝีดาษลิงในไทย ขอย้ำกับประชาชนช่วงนี้อย่าเข้าใกล้สัตว์ป่าจนเกินไป เนื่องจากเราไม่รู้ว่าในช่วงนี้เขาไปติดโรคอะไรมาบ้าง ขอให้ระมัดระวังในการไปท่องเที่ยว
วันเดียวกัน ศบค.รายงานสถานการณ์โควิด-19 ในประเทศไทยว่า พบผู้ติดเชื้อใหม่ 4,144 ราย เสียชีวิตเพิ่ม 36 ราย เป็นชาย 22 ราย หญิง 14 ราย อายุ 60 ปีขึ้นไป 24 ราย มีโรคเรื้อรัง 12 ราย สำหรับ 10 จังหวัดที่มีผู้ติดเชื้อมากที่สุดได้แก่ กทม. 1,816 ราย บุรีรัมย์ 152 ราย สุรินทร์ 124 ราย ขอนแก่น 92 ราย นนทบุรี 89 ราย สมุทรปราการ 86 ราย ร้อยเอ็ด 85 ราย ชลบุรี 82 ราย อุบลราชธานี 80 ราย นครพนม 72 ราย
นพ.เกียรติภูมิ วงศ์รจิต ปลัดกระทรวงสาธารณสุข เผยว่า ประมาณกลางเดือน มิ.ย.จะปรับคำแนะนำให้สวมหน้ากากอนามัยใน 3 กรณี คือ 1.กลุ่มผู้ป่วยหรือกลุ่มเสี่ยง 608 2.อยู่ในสถานที่ปิด อากาศถ่ายเทไม่สะดวก 3.กิจกรรมที่มีคนร่วมกันจำนวนมาก เฉพาะในบางพื้นที่ที่มีความพร้อม ทั้งขอให้สื่อสารไปถึงประชาชนให้ทราบการปฏิบัติตนและเรียนรู้การอยู่กับโควิด-19 ต่อไป
พล.ร.ต.นพ.สุรเชษฐ์ สู่พานิช ผอ.รพ.ไทยนครินทร์ เปิดเผยว่า ช่วงสถานการณ์โควิด-19 รพ.ได้รับรักษาผู้ป่วยโควิดจำนวนมาก ปัจจุบันพบว่า ผู้ป่วยโควิดจำนวนหนึ่งมีภาวะลองโควิดและมีแนวโน้มมีอาการเพิ่มมากขึ้น รพ.จึงเปิดให้บริการคลินิกฟื้นฟูสุขภาพหลังป่วย โดยมีโปรแกรมตรวจสุขภาพทั้งของเด็ก ทั้งของผู้ป่วยที่รักษาตัวที่บ้าน โดยได้ระดมทีมแพทย์เฉพาะทางหลายสาขา แพทย์แผนจีนมารองรับการรักษาผู้มีอาการลองโควิดอย่างครอบคลุมทุกกลุ่ม อาการ มีการวางแผนการรักษาฟื้นฟูเฉพาะบุคคล เพื่อให้การรักษามีประสิทธิภาพ โดยจะเริ่มเปิดบริการวันที่ 26 พ.ค. ติดต่อสอบถามรายละเอียดได้ที่ 0-2340-0777 หรือที่ www.thainakarin.co.th
อีกด้าน องค์การอนามัยโลก (WHO) ออกแถลงกรณีการแพร่ระบาดของโรคฝีดาษลิง ที่เบื้องต้นเชื้อได้ลุกลามไปอย่างน้อย 16 ประเทศ กลุ่มยุโรปรวมถึงสหรัฐฯและออสเตรเลีย มีผู้ติดเชื้อและต้องสงสัยติดเชื้อเพิ่มเป็นกว่า 200 คน โดยระบุว่า เป็นสถานการณ์ที่สามารถควบคุมได้ เป็นความจริงที่การติดเชื้อสามารถเกิดขึ้นได้จากการสัมผัสทางผิวหนัง ผู้ที่ติดเชื้อในขณะนี้มีอาการป่วยเบาบาง พร้อมระบุด้วยว่า จากการตรวจสอบยังไม่พบหลักฐานว่า ฝีดาษลิงมีการกลายพันธุ์ยังคงเป็นตัวเดียวกับที่พบในภูมิภาคแอฟริกา
ส่วนสำนักข่าวอัลจาซีรารายงานว่า จากกรณีที่รัฐบาลญี่ปุ่นประกาศรับนักท่องเที่ยวต่างชาติจาก 4 ประเทศ มีสหรัฐฯ ออสเตรเลีย ไทย สิงคโปร์ในลักษณะทัวร์สาธิต เริ่มสิ้นเดือน พ.ค. เพื่อดูความเหมาะสมในการเปิดประเทศต่อไปนั้น ได้มีเสียงแสดงความไม่พอใจจากบรรดาบริษัทการท่องเที่ยวในญี่ปุ่น หลังพบว่า มาตรการทัวร์สาธิตของรัฐบาล จะเปิดรับนักท่องเที่ยวจาก 4 ชาติ เพียง 50 คน หนึ่งคณะทัวร์จะมีลูกทัวร์ได้เพียง 4 คน ต้องมีไกด์ประกบตลอดเวลา และพาไปยังสถานที่ที่กำหนดไว้แล้ว การเปิดลักษณะนี้จะเอื้อประโยชน์ต่อบริษัททัวร์เจ้าใหญ่ที่ทุนหนามีพลังในการล็อบบี้ ไม่เอื้อต่อบริษัททัวร์รายย่อยแม้แต่น้อย ขอเรียกร้องให้รัฐบาลญี่ปุ่นเร่งกระบวนการเปิดเมือง เพราะผู้ประกอบการท่องเที่ยวสาหัสมานานกว่า 2 ปี
